Wieringerwaard en Waardpolder
Voorbeelderf
De voorzijde van ons erf is gelegen aan een centrale watergang waarlangs aan beide zijden wegen met bomen staan. Dit heeft iets chics! Er zijn aan weerzijden ook bijzondere optrekjes te zien met prachtige erven. Het groen groeit rijkelijk!
Familie uit Wieringerwaard
Wat hebben we in dit voorbeelderf verbeterd?
1. Nestkasten
In onze schuur hebben we een kerkuilenkast geplaatst en een vliegopening naar buiten gemaakt. Sinds enkele jaren broedt er een paartje kerkuilen. Ze zijn zeer welkom want de muizenstand is nu beter in balans dan de eerste jaren dat we hier woonden.
Tips:
- Plaats een nestkast voor een kerkuil op een donkere en rustige plek in een schuur of hooiberg, zorg dat de uil naar buiten kan.
- Hang nestkasten voor kleine zangvogels aan de oostgevel van muren of aan bomen.
- Als je een oude boom met holten hebt: spaar hem zo lang mogelijk, vogels en vleermuizen maken er graag gebruik van.
- Kijk voor meer informatie over nestkasten op de website van de vogelbescherming.
2. Opgedeelde randbeplanting
Aan de zuidkant van ons erf lagen goede kansen om zowel bomen, struiken, kruidenrijke beplanting en oeverplanten te laten groeien. We konden een strook gebruiken van ruim 15 meter. En het water lag er al. Hier zien we veel insecten en vogels.
Tips:
- Plant struiken en enkele bomen. Kies voor de bomen bijvoorbeeld een els in combinatie met gele kornoelje, hazelaar, wilde liguster, veldesdoorn en boswilg.
- Zorg voor een vrije strook voor kruiden die langzaam afloopt naar het water. Met een helling flauwer dan 1:2.
- Moet de sloot geschoond worden; doe dat dan niet overal tegelijk en leg het materiaal niet op de ecologische oever.
3. Poel
Het trok ons altijd al om water te maken op ons erf. Water geeft verkoeling en afwisseling in onze tuin. Er komen libellen en kikkers in voor en verschillende bloeiende waterplanten.
Tips:
- Graaf een poel van minimaal 50 vierkante meter. Het diepste punt van de poel moet 50 tot 100 centimeter beneden de laagste grondwaterstand liggen. Die meet je in de zomer.
- Zorg dat de oevers van de poel geleidelijk oplopen. Vooral aan de noordkant, want dat is de kant die het meeste zon vangt.
- Van vrijkomende grond kan een wal met struiken worden gemaakt achter de noordoever. Dit levert goede winterschuilplaatsen.
- Is de poel voor 50 procent dichtgegroeid, dan wordt het tijd voor onderhoud. Verwijder slib en beplanting in de periode september-oktober, maar laat ook een gedeelte staan.
4. Voorjaarsbollen onder bomen
Op de grotere en rijkere boerenerven werden vroeger wel vroegbloeiende knol- en bolgewassen aangeplant onder bomen en struiken. Het begon bij ons met een handvol bolletjes die we van een vriend kregen. En kijk nu eens hoe mooi dit zich over onze tuin heeft verspreid.
Tips:
- Beplant je een nieuw stuk grond verwijder dan eerst hardnekkig onkruid.
- Verwerk organisch materiaal door de bovengrond. Bijvoorbeeld van een oude composthoop. Beschadig geen wortels van bomen of struiken. Een laagje van 3 cm is voldoende. Is de grond zwaar en kleiig, voeg dan wat houtsnippers toe.
- Gebruik 15 á 25 bollen per vierkante meter van sterke soorten die geschikt zijn voor verwildering, strooi ze zo natuurlijk mogelijk uit.
- Bollen kunnen tot 3 á 4 maal de diameter van de bol onder het oppervlak worden geplant.
- Na een jaar of 3-4 gaan de bollen zich verder verspreiden en treedt het effect van verwildering op.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
5. Groepen sierheesters
Onze voortuin is een mooi plaatje geworden. We plantten veel sierheesters. Van mei tot en met augustus staat ons erf in bloei. Vlinders en bijen genieten mee.
Tips:
- Kies struiken die elkaar opvolgen in bloei van voorjaar tot nazomer.
- Zorg ook voor bes-dragende struiken.
- Denk aan typische sierstruiken van het boerenerf zoals seringen, hortensia en boerenjasmijn en vlinderstruiken.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
6. Bijzondere boom in de voortuin
De trots in onze voortuin is een forse paardenkastanje. In het voorjaar gonst het van de hommels en bijen. Voor uilen is dit een van de favoriete bomen om in te verblijven.
Tips:
- Als er ruimte genoeg is, plant dan een mooie en opvallende grote boom op het voorerf. Denk bijvoorbeeld aan de paardenkastanje, of aan een vederesdoorn of treurwilg.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
7. Bomen langs de oprit
Op ons erf was er voldoende ruimte aan de voorkant. We plantten twee bomen om onze oprit aan te geven. We kozen voor flinke iepenbomen. Zij geven ons voorerf allure. In hete zomers zijn we blij dat onze iepen wat verkoeling geven.
Tips:
- Denk aan bomen die schaduw geven aan de zuidzijde van uw woning of siertuin.
- Plant grote bomen als er ruimte genoeg is of leibomen als er beperkte ruimte is.
8. Boomsingel met bomen, of bomen en struiken
Bij een grote boerderij hoort flinke beplanting. Aan twee kanten van ons erf kozen we voor stevige bomen: esdoorns en essen. Ze geven ons beschutting tegen de koude noorden- en oostenwind.
Tips:
- Versterk grote erven met stevige bomen. Kies voor bomen van de eerste grootte als er genoeg ruimte is. Een rand met een breedte van minimaal 10 meter is daarvoor nodig.
- Plant deze bomen op een onderlinge afstand van 8-12 meter zodat de kronen in sluiting komen.
- Combineer je bomen en struiken, zorg dan dat de struiken aan de lichtzijde staan.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
9. Verschillende soorten fruitbomen
Aan de voorzijde van ons erf plantten wij verschillende fruitbomen met een enorme jaarlijkse oogst. Omdat we lang niet alles opeten genieten de vogels mee. In de oogstmaanden zijn wij dan ook bijzonder populair bij vogels en insecten. Naast fruit leveren de fruitbomen ook veel honing voor bijen en hommels.
Tips:
- Kies voor oude fruitrassen, deze dreigen uit te sterven. Voor de biodiversiteit is behoud van de oude rassen belangrijk. Zie de website vergeten fruitrassen.
- Kies voor hoogstamfruitbomen. Als verblijf- en broedplaats hebben hoogstambomen veel meer betekenis dan lage varianten.
- Plant fruitbomen op een zonnige plek. Kies een onderlinge plantafstand van 6-10 meter afhankelijk van de soort.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
Van zo
Voorbeeld van een denkbeeldig erf vrijwel zonder beplanting.
Naar zo
Voorbeeld van erfinrichting die landschap en natuur versterkt.
1. Maak onderscheid tussen het voor- en achtererf
Kijk eerst naar het onderscheid tussen voor- en achtererf. Waar ligt het huis en waar de bedrijfsbebouwing of schuur?
Voorzijde
De voorzijde is de ‘nette’ kant. De nette kant is geschikt voor meer bijzondere enkele bomen en struiken met meer sierwaarde. Als er ruimte genoeg is, plant dan een mooie opvallende grote boom op uw voorerf. Denk aan de paardenkastanje, beuk of treurwilg.
Achterzijde
De achterzijde is de functionele kant. Hier is beplanting eenvoudiger, met grotere eenheden, gericht op beschutting en inpassing van de bebouwing in het landschap.
Om het erf beschut te maken tegen weersinvloeden en de gebouwen uit het zicht te brengen, is het aan te raden om een zijde met gemengde struiken in te planten. Van de vlierbessen die deze struiken opleveren, maak je heerlijke jam.
2. Ruimte voor bomen en struiken
Kijk waar ruimte is voor bomen. Bomen zijn het meest zichtbaar in het landschap; ze zijn het meest bepalend. Ook hebben ze veel positieve effecten op de waterhuishouding, de lucht, de bodem en de natuur. Ze beschermen tegen wind en geven schaduw.
Of het nu gaat om ruime erven of kleinere percelen, zorg altijd voor zoveel mogelijk groen om het erf te begrenzen en het landschap te versterken.
Anna Paulownapolder
In Anna Paulowna is vaak minder ruimte rond de bebouwing, met de bollenvelden dichtbij. Toch is het belangrijk om ook hier waar mogelijk groene randen aan te leggen aan de zij- en achterkant van het erf. Als er geen ruimte is voor grote bomen, kies dan voor lichtere beplanting zoals elzen. Een elzenhaag langs de perceelgrens is een goede optie. Plant ten minste één een boom in de voortuin en omring het erf met zoveel mogelijk groen, bijvoorbeeld met struiken of hagen.
Wieringermeer
In de Wieringermeer zijn de erven groot. Hier is ruimte voor robuuste randbeplanting die de zijkanten en achterzijde van het erf omringt. Denk aan een singel met bomen en struiken. Dit zorgt voor een natuurlijke uitstraling en beschermt het erf.
Niedorp
Plant bomen aaneengesloten tenminste aan één of twee zijden aan de rand van het erf. Kies in dit landschap voor afwisseling in de beplanting.
3. Extra groen op het erf
Ook op het erf zijn veel mogelijkheden om natuurwaarden te versterken. Denk aan de aanplant van een boomgaard, bloemrijke heesters en kruidachtige beplanting of aanleg van een poel. Kies soorten die veel vlinders of andere insecten aantrekken. En kies een aantal soorten bomen en struiken die goed zijn voor bestrijding van plagen.
Randen
Denk aan hekwerk of gevels die u laat begroeien. Bijvoorbeeld met klimop. Kijk of u in de voortuin ruimte heeft voor struiken of een rand waar eenjarige planten kunnen groeien.
Vegetatiedaken
Probeer ook het dak te benutten. Een vegetatiedak biedt mogelijkheden voor (vet)planten die zichzelf in stand kunnen houden. Vegetatiedaken bieden verkoeling, dempen geluid, zijn in staat CO2 op te nemen en zijn gunstig voor vogels, bijen en andere insecten.
4. Zorg voor natuurlijke overgangen
Omring het erf met watergangen en kijk of er ruimte is voor natuurvriendelijke oevers die geleidelijk oplopen. In de randbeplanting kunt u een mix van bomen, struiken en kruidachtige planten aanbrengen, zoals duizendblad, rolklaver, knoopkruid en vijfdelig kaasjeskruid.
Niedorp
Probeer zoveel mogelijk te variëren met de hoogte van de beplanting. Vermijd rechte lijnen. Dit past goed bij het karakter van het gebied.
5. Plaats kasten voor vogels en insecten
Uw erf kan onderdak bieden aan verschillende dieren. Door nestkasten op te hangen voor zangvogels of steenuilen draagt u bij aan meer vogels op uw erf.
Nestkasten
Heeft u een groot erf? Dan kunt u ook nestkasten plaatsen voor ransuilen, kerkuilen of een torenvalk. Ook kunt u een nestpaal voor ooievaars neerzetten. Zorg dat er in stallen en schuren openingen zijn voor zwaluwen en andere vogels. Vleermuizen geeft u een schuilplaats door een speciale vleermuiskast te plaatsen.
Ook voor insecten kunt u verschillende maatregelen nemen. Een bijenkast of een bijenhotel zijn daar voorbeelden van.
