(Hulp bij) Erfinrichting
Een mooi erf is een visitekaartje voor uw woning of bedrijf. Mooie erven dragen bij aan een aantrekkelijk landschap. Beplanting op het erf betekent bovendien veel voor de natuur. Door onze erven slim in te richten, verkleinen we de kans op ziekten en plagen in de landbouw.
Met de erfbeplantingstool ontdekt u hoe u uw erf kunt inrichten om bij te dragen aan het landschap en de natuur. De tool maakt onderscheid tussen de verschillende gebieden in onze gemeente. In een paar stappen ziet u welke mogelijkheden uw erf heeft om het landschap en de natuur te versterken.
Zes algemene principes voor meer erfkwaliteit
1. Inspiratie uit historische kenmerken
De oorspronkelijke opzet, architectuur en uitstraling van de erven bieden houvast en inspiratie voor de verdere ontwikkeling van het erf. In elk gebied zijn de erven anders qua structuur, bebouwing, inrichting, beplanting en in de relatie met het omliggende landschap. Door de historie van het erf in context van het omliggende landschap te verkennen wordt zichtbaar wat de bijzondere, unieke kenmerken van het erf en de omgeving zijn. Door de karakteristieke elementen in beeld te brengen en te benoemen, kunnen ze in het plan ingezet worden voor nieuwe ontwikkelingen. Dit versterkt zowel het karakter van het nieuwe erf als het gebied waar ze deel van uitmaken. Dit is basis voor de ontwikkeling van erfkwaliteit.
2. Heldere scheiding tussen voor-achter als basis
Alle erven hebben oorspronkelijk een heldere indeling in een voor- en achterkant. ‘Achter’ wordt gewerkt; hier bevinden zich de stallen en schuren, opslag en logistiek en de routes naar het land. ‘Voor’ is de representatieve kant van het erf; hier toont het erf zich met een siergevel, siertuin, een poort of mooie brug over het water. Deze indeling in een voor- en achterkant heeft nog steeds waarde.
Op de grote erven komen steeds vaker de functies van ‘achter’, zoals de opslag, logistiek, grote schuren en stallen, aan de weg – en daarmee aan de voorzijde van het erf – te liggen. Het wonen en de representatieve kwaliteiten raken daarmee overschaduwd door de grote maat van de bedrijfsbebouwing en logistieke activiteiten. Een heldere voor-achterindeling leidt tot een betere erfkwaliteit. Er ontstaat weer een gepaste afstand tussen de weg en de bedrijfsactiviteiten, met aan de voorkant meer ruimte voor representatie, het wonen, siertuinen en erfbeplantingen.
3. Samenhangend ensemble van erfgebouwen
Op erven is er een herkenbaar onderscheid tussen hoofd- en bijgebouwen. Het hoofdgebouw is de boerderij met het woonhuis. Waarbij het woongedeelte het meeste gedetailleerd is. De bijgebouwen zijn onderschikt vormgegeven en hebben een schuurachtig karakter. Het materiaal- en kleurgebruik van bijbehorende bouwwerken is afgestemd op of passend bij het hoofdgebouw en de directe omgeving. Nieuwe bedrijfsgebouwen worden evenwichtig op de bestaande bebouwing gerealiseerd.
4. Robuuste erfinpassing
De agrarische bedrijven nemen af in aantal, maar worden vaak wel steeds groter. De omvangrijke bedrijven, met grote stallen, schuren, veel opslag en verharding voor logistiek, vragen om een evenredig grote erfinpassing, die aansluit op de schaal en omvang van het bedrijf. Met een erfinpassing van formaat kan er weer een vanzelfsprekende ruimtelijke relatie tussen het erf en het omliggende landschap ontstaan. Dit kost grond, maar biedt ook nieuwe kansen en mogelijkheden voor het bedrijf. Denk bijvoorbeeld aan beplantingen rond het erf voor voedergewassen, agroforestry, het vergroten van biodiversiteit of windsingel, een boomgaard als ontvangstplek voor publiek of mini-camping, een rietzone voor waterzuivering en wateropvang en siertuinen voor de uitstraling van het bedrijf.
5. Verbindt het erf met de omgeving
Agrarische bedrijven hebben – ieder op hun eigen manier – veel te bieden aan de omgeving: een mooi erf of boerderij met historie, een bijzonder product, productiewijze of verhaal. Voor de bedrijven zijn dit soms vanzelfsprekende kwaliteiten, maar voor omwonenden, bezoekers en recreanten is dit vaak bijzonder of interessant om te zien. Daarbij is er vanuit de maatschappij steeds meer interesse voor de landbouw en wijze van voedselproductie. Door op de erven de ontmoeting aan te gaan kan meer betrokkenheid ontstaan bij de productie en de opgaven waar de landbouw voor staat. Praktisch kan hier zeer verschillend invulling aan worden gegeven, passend bij het landschap, het bedrijf en de aard van de ondernemers. Zo kunnen er paden door het land en langs het erf worden opengesteld. Passanten kunnen de mogelijkheid krijgen om het bedrijf te bekijken, een blik in de stal te werpen of producten op het erf te kopen. Er kunnen activiteiten georganiseerd worden. Of de omgeving kan een kans krijgen om deel uit te maken van het bedrijf en te participeren in bijvoorbeeld onderhoud van groensingels en oogst van producten.
6. Verbindt het erf met de opgaven van de toekomst.
Het maken van een erfplan gaat om het maken van een toekomstplan. Waar moet het bedrijf zich naar toe ontwikkelen? Hoe moet het bedrijf zich gaan verhouden tot de omgeving? Hoe kan het invulling gaan geven aan de opgaven van de toekomst? De roep om meer biodiversiteit, kringlooplandbouw, verbreding, waterberging, duurzame energie en gezonde leefomgeving zullen een plek moeten gaan krijgen in het landschap, als onderdeel van de agrarische bedrijven. Sommige bedrijven zijn hierbij koplopers, ze werken al decennia aan een duurzame natuurinclusieve landbouw, het zit als het ware in de genen. Anderen moeten de komende periode een belangrijke slag gaan maken. Het maken van een erfplan is een uitgelezen moment om hier aandacht aan te geven.
Ervenboek Hollands Kroon
Het Ervenboek geeft een beeld van de rijkdom en variatie aan erven en landschapstypen in de gemeente Hollands Kroon. Per landschapstypen zijn kort een aantal kenmerken beschreven van het landschap, de erfopzet, erfbebouwing en landschappelijke inpassing. Daarbij zijn een aantal tips opgenomen, die behulpzaam kunnen zijn bij de ruimtelijke ontwikkeling en inpassing van erven.
Daarbij moet opgemerkt worden dat de beschrijvingen niet één op één gelden voor alle erven in het gebied. Binnen veel gebieden is er in de loop van de tijd een grote variatie aan erftypen ontstaan; variatie in schaal van de erven (bijvoorbeeld kleine burger-erven versus grote agrarische erven), in erftypen (historische erven, ruilverkavelingserven, jonge inplaatsingserven), variatie in mate van gaafheid, etc. Dit maakt dat er steeds per erf gekeken moet worden naar de specifieke kenmerken, in relatie tot de kenmerken van het landschap en de andere erven in de omgeving. Dit document biedt daar inspiratie voor.
Meer informatie over bomen en andere beplanting
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
Ook interessant bij het inrichten van een erf
Meer Bomen Nu
Geef dieren en planten de ruimte
Komt u er niet uit?
Of heeft u een andere vraag. Neem dan contact met ons op door een e-mail te sturen naar duurzaam@hollandskroon.nl
Of bel ons via 088 – 321 5000 en vraag naar team Duurzaamheid.