Groetpolder
Voorbeelderf
Enkele jaren geleden hebben we er bewust voor gekozen om met ons jonge gezin in de polder te gaan wonen. We verbouwen ons eigen voedsel, hebben wat kleinvee en richten onze omgeving duurzaam in. Onze kinderen leren spelenderwijs veel over de natuur.
Gezin uit de Groetpolder
Sommige gebieden zijn door regels in de Provinciale Ruimtelijke Verordening Noord-Holland beschermd als weidevogelgebied. Dit betekent dat er voorwaarden gelden om de openheid te beschermen. In weidevogelleefgebieden willen we geen nieuwe opgaande beplantingen hebben. Heeft u een erf dat grenst aan een weidevogelgebied? Dan is het verstandig om géén nieuwe bomen te planten maar lagere beplanting te gebruiken. Als er op een erf al bomen zijn dan kunnen deze in het algemeen behouden blijven.
Wat hebben we in dit voorbeelderf allemaal verbeterd?
1. Nestkasten
In onze schuur hebben we een kerkuilenkast geplaatst, en een vliegopening naar buiten gemaakt. Sinds enkele jaren broedt er een paartje kerkuilen. Ze zijn zeer welkom want de muizenstand is nu beter in balans dan de eerste jaren dat we hier woonden.
Tips:
- Plaats een nestkast voor een kerkuil op een donkere en rustige plek in een schuur of hooiberg, zorg dat de uil naar buiten kan.
- Hang nestkasten voor kleine zangvogels aan de oostgevel van muren of aan bomen.
- Als je een oude boom met holten hebt: spaar hem zo lang mogelijk, vogels en vleermuizen maken er graag gebruik van.
- Kijk voor meer informatie over nestkasten op de website van de vogelbescherming.
2. Patrijzenhaag
Wat zijn dat toch leuke beesten: patrijzen! We willen hun voorkomen in Wieringermeer graag stimuleren. Door het toepassen van patrijzenhaag om het erf en langs ons landbouwpad vinden ze bij ons overal beschutting.
Tips:
- Een patrijzenhaag is een gemengde haag met streekeigen beplanting van soorten die breed uitlopen. Als je de struiken laat uitgroeien in parapluvorm, geven ze extra veel beschutting aan de broedende patrijzen.
- Plant de patrijzenhaag aan in die gebieden waar de patrijs al voorkomt en help daarmee de populatie uitbreiden.
- Geschikte soorten zijn:
- meidoorn
- mispel
- hondsroos
- liguster
- rode kornoelje
3. Gemengde struweelhaag
Om ons erf beschut te maken tegen weersinvloeden en de gebouwen uit het zicht te brengen hebben we een zijde met gemengd struweel ingeplant. Van de vlierbessen maken we ieder jaar jam.
Tips:
- Plant een zijde (deels) in met struweel. Kies voor verschillende soorten gebiedseigen beplanting.
- Zorg voor besdragende soorten verspreid over het jaar.
- Snoei deze om de 3 tot 5 jaar terug, in etappes zodat er nest- en schuilgelegenheid blijft.
- Combineer je bomen en struiken, zorg dan dat de struiken aan de lichtzijde staan en plant een onderlaag van kruidachtige planten zoals kattenstaart, vingerhoedskruid en kaasjeskruid.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
4. Natuur akker
Ons erf is fors. De zuidwesthoek naast de woning bleef eigenlijk braak liggen. Door dit te gaan beheren als natuurakker is er een prachtige plek ontstaan. Het gonst er van de bijen en overal zie je vlinders. Dit ook omdat het een windluwe plek betreft.
Tips:
- Een natuurakker is een bloemrijke akker met (oude) granen en akkerbloemen. Een natuurakker is gericht op het versterken van de biodiversiteit. Er komen dan ook meer akkerkruiden dan graangewassen in voor.
- Zaai een overhoek of klein akker in met een kruidenrijk zaadmengsel.
- Bewerk de grond minstens eens per 2 jaar met eg of cultivator in najaar of vroege voorjaar.
- De bodem wordt niet of om de 2 of 3 jaar licht bemest met mest uit de potstal.
- Gebruik geen gewasbeschermingsmiddelen.
- Bekijk voor meer informatie de folder ‘Aanleg en onderhoud van akkerranden’. Hierin wordt ook wat verteld over onkruidbestrijding.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
5. Flauwe oever met beplanting
Waar ruimte was hebben wij de watergang aan erfzijde verbreed en een flauwe oever gegraven. Hier groeien nu oever- en waterplanten. Water om ons erf is prettig, zowel voor afvoer in natte perioden als voor een watervoorraad in droge perioden.
In onze natuurvriendelijke oevers zien we meer soorten bloemen. In en om het water leven kleine waterdiertjes, libellen en vlinders. Vissen paaien tussen de oever- en waterplanten.
Tips:
- Maak een geleidelijke oever aan de zijde van het erf;
- Snoei boomopslag jaarlijks terug;
- Maai de begroeiing eens per 1-2 jaar, maar laat ook plukjes staan.
6. Knotwilgen
Aan de westrand van ons erf plantten we knotwilgen langs de sloot. We kijken hierop uit. Zo hebben we een mooie grens van ons erf, en behouden het uitzicht over ons land. Oude stammen van knotwilgen zijn een prima plek voor vogels om te nestelen. De katjes van de wilg zijn een bron van voedsel voor insecten, omdat ze al heel vroeg in het voorjaar bloeien. Vleermuizen gebruiken rijen knotwilgen om zich te oriënteren en insecten te vangen.
Tips:
- Gebruik voor de aanleg van een rij knotwilgen rechte staken van 6 tot 8 cm dik en 2,5 tot 3 meter lang, op een onderlinge afstand van 5 meter;
- Aanleg november-maart (vermijd vorst);
- Knot eens in de 3 á 5 jaar, en niet alle bomen in hetzelfde jaar;
- Plant zo af en toe een es, els of populier in het rijtje om verspreiding van watermerkziekte te voorkomen en knot deze mee;
- Hergebruik van snoeihout bijvoorbeeld voor nieuwe wilgen of in een takkenril.
7. Bij- en vlindervriendelijke sierheesters
De erfzijde langs de doorgaande weg is een mooi plaatje geworden. We planten veel sierheesters, die royaal mogen groeien. Van mei tot augustus staat ons erf in bloei. Vlinders en bijen genieten mee.
Tips:
- Kies struiken die elkaar opvolgen in bloei van voorjaar tot nazomer;
- Zorg ook voor besdragende struiken;
- Denk aan typische gebiedseigen sierstruiken van het boerenerf zoals seringen, hortensia en boerenjasmijn en vlinderstruiken.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
8. Poel
Het trok ons altijd al om water te maken op ons erf. Water geeft verkoeling en afwisseling in onze tuin. Er komen libellen en kikkers in voor en verschillende bloeiende waterplanten.
Tips:
Graaf een poel van minimaal 50 m². Het diepste punt van de poel moet 50 tot 100 centimeter beneden de laagste grondwaterstand liggen. Die meet je in de zomer;
- Zorg dat de oevers van de poel geleidelijk oplopen. Vooral aan de noordkant, want dat is de kant die het meeste zon vangt;
- Van vrijkomende grond kan een wal met struiken worden gemaakt achter de noordoever, dit levert goede winterschuilplaatsen;
- Is de poel voor 50% dichtgegroeid, dan wordt het tijd voor onderhoud. Verwijder slib en beplanting in de periode september-oktober, maar laat ook een gedeelte staan.\
9. Bomenlaantje als oprit
De oprit loopt naar het hart van het erf. Mooie forse laanbomen geven ons voorerf allure en een mooie doorkijk naar ons land achter het erf. We kronen de bomen regelmatig op zodat het landbouwverkeer geen hinder ondervindt. In hete zomers zijn we blij dat de bomen enige verkoeling geven.
Tips:
- Plant grote bomen op regelmatige afstand, minimaal 3 meter uit de verharding;
- Plant bomen die snoei verdragen.
10. Boomsingel met bomen, of bomen en struiken
Bij de erven in de polders hoort flinke beplanting. Wij plantten aan minimaal twee kanten stevige bomen. Ze geven ons beschutting aan de zuidwestzijde; waar doorgaans de wind vandaan komt. Onder de bomen kozen we tevens voor een struiklaag. Dat geeft extra beschutting en is een goede verblijfplaats voor vogels, zoals patrijzen, en kleine zoogdieren.
Tips:
- Versterk grote erven met stevige bomen. Kies voor bomen van de eerste grootte als er genoeg ruimte is. Een rand met een breedte van minimaal 10 meter is daarvoor nodig;
- Kies op zandgrond bijvoorbeeld voor eiken, esdoorn en berk, en op kleigrond voor essen, esdoorn en iep;
- Grote erven zoals die voorkomen in de Wieringermeer beplanten we bij voorkeur aan drie kanten. Kleinere erven aan twee of drie kanten;
- Plant deze bomen op een onderlinge afstand van 8-12 meter zodat de kronen in sluiting komen;
- Combineer je bomen en struiken, zorg dan dat de struiken aan de lichtzijde staan en plant een onderlaag van kruidachtige planten zoals kattenstaart, vingerhoedskruid en kaasjeskruid.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
11. Verschillende soorten fruitbomen
Aan de voorzijde van ons erf rondom het woondeel van de boerderij plantten wij diverse fruitbomen. Omdat we lang niet alles kunnen opeten genieten de vogels mee. In de oogstmaanden zijn wij dan ook populair bij vogels en insecten. Naast fruit levert onze fruitboom ook veel honing voor bijen en hommels.
Tips:
- Kies voor een oud fruitras, deze dreigen uit te sterven. Voor de biodiversiteit is behoud van de oude rassen belangrijk. Zie de website vergeten fruitrassen);
- Kies voor een hoogstamfruitboom. Als verblijf- en broedplaats heeft een hoogstambomen veel meer betekenis dan de lage variant;
- Plant de fruitboom op een zonnige plek.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
12. Bijzondere boom op het voorerf
De trots in onze voortuin is een forse treurwilg. Wist je dat een wilg wel 450 insectensoorten aan zich bindt? In het voorjaar gonst het van de hommels en bijen. Ook vormt de wilgenschors een rijke bodem voor veel verschillende mossen.
Tips:
- Als er ruimte genoeg is plant dan een mooie en opvallende grote boom op het voorerf. Denk bijvoorbeeld aan de paardenkastanje, of aan een beuk of treurwilg.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
Van zo
Voorbeeld van een denkbeeldig erf vrijwel zonder beplanting.
Naar zo
Voorbeeld van erfinrichting die landschap en natuur versterkt.
1. Maak onderscheid tussen het voor- en achtererf
Kijk eerst naar het onderscheid tussen voor- en achtererf. Waar ligt het huis en waar de bedrijfsbebouwing of schuur?
Voorzijde
De voorzijde is de ‘nette’ kant. De nette kant is geschikt voor meer bijzondere enkele bomen en struiken met meer sierwaarde. Als er ruimte genoeg is, plant dan een mooie opvallende grote boom op uw voorerf. Denk aan de paardenkastanje, beuk of treurwilg.
Achterzijde
De achterzijde is de functionele kant. Hier is beplanting eenvoudiger, met grotere eenheden, gericht op beschutting en inpassing van de bebouwing in het landschap.
Om het erf beschut te maken tegen weersinvloeden en de gebouwen uit het zicht te brengen, is het aan te raden om een zijde met gemengde struiken in te planten. Van de vlierbessen die deze struiken opleveren, maak je heerlijke jam.
2. Ruimte voor bomen en struiken
Kijk waar ruimte is voor bomen. Bomen zijn het meest zichtbaar in het landschap; ze zijn het meest bepalend. Ook hebben ze veel positieve effecten op de waterhuishouding, de lucht, de bodem en de natuur. Ze beschermen tegen wind en geven schaduw.
Of het nu gaat om ruime erven of kleinere percelen, zorg altijd voor zoveel mogelijk groen om het erf te begrenzen en het landschap te versterken.
Anna Paulownapolder
In Anna Paulowna is vaak minder ruimte rond de bebouwing, met de bollenvelden dichtbij. Toch is het belangrijk om ook hier waar mogelijk groene randen aan te leggen aan de zij- en achterkant van het erf. Als er geen ruimte is voor grote bomen, kies dan voor lichtere beplanting zoals elzen. Een elzenhaag langs de perceelgrens is een goede optie. Plant ten minste één een boom in de voortuin en omring het erf met zoveel mogelijk groen, bijvoorbeeld met struiken of hagen.
Wieringermeer
In de Wieringermeer zijn de erven groot. Hier is ruimte voor robuuste randbeplanting die de zijkanten en achterzijde van het erf omringt. Denk aan een singel met bomen en struiken. Dit zorgt voor een natuurlijke uitstraling en beschermt het erf.
Niedorp
Plant bomen aaneengesloten tenminste aan één of twee zijden aan de rand van het erf. Kies in dit landschap voor afwisseling in de beplanting.
3. Extra groen op het erf
Ook op het erf zijn veel mogelijkheden om natuurwaarden te versterken. Denk aan de aanplant van een boomgaard, bloemrijke heesters en kruidachtige beplanting of aanleg van een poel. Kies soorten die veel vlinders of andere insecten aantrekken. En kies een aantal soorten bomen en struiken die goed zijn voor bestrijding van plagen.
Randen
Denk aan hekwerk of gevels die u laat begroeien. Bijvoorbeeld met klimop. Kijk of u in de voortuin ruimte heeft voor struiken of een rand waar eenjarige planten kunnen groeien.
Vegetatiedaken
Probeer ook het dak te benutten. Een vegetatiedak biedt mogelijkheden voor (vet)planten die zichzelf in stand kunnen houden. Vegetatiedaken bieden verkoeling, dempen geluid, zijn in staat CO2 op te nemen en zijn gunstig voor vogels, bijen en andere insecten.
4. Zorg voor natuurlijke overgangen
Omring het erf met watergangen en kijk of er ruimte is voor natuurvriendelijke oevers die geleidelijk oplopen. In de randbeplanting kunt u een mix van bomen, struiken en kruidachtige planten aanbrengen, zoals duizendblad, rolklaver, knoopkruid en vijfdelig kaasjeskruid.
Niedorp
Probeer zoveel mogelijk te variëren met de hoogte van de beplanting. Vermijd rechte lijnen. Dit past goed bij het karakter van het gebied.
5. Plaats kasten voor vogels en insecten
Uw erf kan onderdak bieden aan verschillende dieren. Door nestkasten op te hangen voor zangvogels of steenuilen draagt u bij aan meer vogels op uw erf.
Nestkasten
Heeft u een groot erf? Dan kunt u ook nestkasten plaatsen voor ransuilen, kerkuilen of een torenvalk. Ook kunt u een nestpaal voor ooievaars neerzetten. Zorg dat er in stallen en schuren openingen zijn voor zwaluwen en andere vogels. Vleermuizen geeft u een schuilplaats door een speciale vleermuiskast te plaatsen.
Ook voor insecten kunt u verschillende maatregelen nemen. Een bijenkast of een bijenhotel zijn daar voorbeelden van.
