Regio Niedorp
Voorbeelderf
Ons erf is gelegen langs een bochtige weg omringd door water. Het gevarieerde landschap met open weides, knotwilgen, kronkelige kreken en kwakende kikkers maakt dat wij ons thuis voelen.
Inwoner Nieuwe Niedorp
Sommige gebieden zijn door regels in de Provinciale Ruimtelijke Verordening Noord-Holland beschermd als weidevogelgebied. Dit betekent dat er voorwaarden gelden om de openheid te beschermen. In weidevogelleefgebieden willen we geen nieuwe opgaande beplantingen hebben. Heeft u een erf dat grenst aan een weidevogelgebied? Dan is het verstandig om géén nieuwe bomen te planten maar lagere beplanting te gebruiken. Als er op een erf al bomen zijn dan kunnen deze in het algemeen behouden blijven.
Wat hebben we in dit voorbeelderf allemaal verbeterd?
1. Nestkasten
Op een rustige plek op ons erf plaatsten we een nestmand. Sinds enkele jaren broedt er een paartje ransuilen. Ze zijn zeer welkom want de muizenstand is nu beter in balans dan de eerste jaren dat we hier woonden.
Tips:
- Plaats een mand voor een ransuil of torenvalk in de V-vormige vertakking van een boom, dicht tegen de stam;
- Hang nestkasten voor kleine zangvogels aan de oostgevel van muren of aan bomen;
- Denk ook eens aan een nestpaal voor ooievaars;
- Als je een oude boom met holten hebt: spaar hem zo lang mogelijk, vogels en vleermuizen maken er graag gebruik van;
- Kijk voor meer informatie over nestkasten op de website van de vogelbescherming.
2. Takkenril
We zijn van plan om op ons erf ook een takkenril aan te leggen. Dit is een takkenhoop gemaakt van in de lengte opgestapelde takken. We hebben snoeihout genoeg. De takkenril schermt een deel van ons erf af en biedt nest- en schuilgelegenheid en voedsel voor verschillende dieren.
Tips:
- Kies de juiste plek voor een takkenril afhankelijk van je doel;
- Naast een houtwal of sloot om dieren te trekken zoals winterkoning, heggenmus, bosspitsmuis en marterachtigen;
- Bij een poel om amfibieën te trekken: gewone pad, kleine watersalamander en boomkikker.
3. Knotwilgen
Aan de westrand van ons erf plantten we knotwilgen langs de sloot. Oude stammen van knotwilgen zijn een prima plek voor vogels om te nestelen. De katjes van de wilg zijn een bron van voedsel voor insecten, omdat ze al heel vroeg in het voorjaar bloeien. Vleermuizen gebruiken rijen knotwilgen om zich te oriënteren en insecten te vangen.
Tips:
- Gebruik voor de aanleg van een rij knotwilgen rechte staken van 6 tot 8 cm dik en 2,5 tot 3 meter lang, op een onderlinge afstand van 5 meter;
- Aanleg november-maart (vermijd vorst);
- Knot eens in de 3 á 5 jaar, en niet alle bomen in hetzelfde jaar;
- Plant zo af en toe een es, els of populier in het rijtje om verspreiding van watermerkziekte te voorkomen en knot deze mee;
- Hergebruik van snoeihout bijvoorbeeld voor nieuwe wilgen of in een takkenril.
4. Struweelbeplanting
Om een deel van het erf plantten wij struiken. Hier was niet genoeg plek voor hoge bomen met brede kronen. Een gemengde beplanting met sleedoorn, vlier, rode kornoelje en veldesdoorn lukte wel. De hier gelegen schuur is begroeid met klimop. Struiken en klimop geven haast jaarrond voedsel voor vogels. Er zijn dan ook volop vogels op ons erf.
Tips:
- Plant voor een gesloten struikbeplanting op 0,75 tot 1,5 meter afstand in wildverband;
- Zorg voor besdragende soorten verspreid over het jaar;
- Zet lichtminnende soorten aan de rand;
- Maai in de eerste jaren tussen de struiken tot de struiken tot sluiting komen;
- Als je erf grenst aan een weidevogelleefgebied, is struikbeplanting een goed alternatief voor bomen. Bomen zijn aantrekkelijk voor roofvogels en kraaien die een gevaar vormen voor weidevogelkuikens.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
5. Elzensingel
Aan de achterkant van ons erf plantten we elzen aan de rand van de sloot. Ideaal als je niet te veel ruimte hebt. We merkten dat de elzensingel na verloop van tijd een ideale plek voor vogels werd. En dat een rijke ondergroei ontstond waar ook kleine zoogdieren hun plek in vinden.
Tips:
- Maak mooie rechthoekige plantgaten, met ruimte voor de wortels;
- Gebruik 2 stuks bosplantsoen per meter;
- Wissel elzen zo af en toe af met een vlier of lijsterbes;
- Snoei na 3 en na 7 jaar overhangende takken;
- Zet na 15 jaar de elzensingel af, maar niet alle bomen in hetzelfde jaar. Laat ook enkele elzen doorgroeien.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
6. Flauwe oever met beplanting
Waar ruimte was hebben wij de watergang aan erfzijde verbreed en een flauwe oever gegraven. Hier groeien nu oever- en waterplanten. Water om ons erf is prettig, zowel voor afvoer in natte perioden als voor een watervoorraad in droge perioden.
In onze natuurvriendelijke oevers zien we meer soorten bloemen. In en om het water leven kleine waterdiertjes, libellen en vlinders. Vissen paaien tussen de oever- en waterplanten.
Tips:
- Maak een geleidelijke oever aan de zijde van het erf;
- Snoei boomopslag jaarlijks terug;
- Maai de begroeiing eens per 1-2 jaar, maar laat ook plukjes staan.
7. Hoogstamboomgaard
Aan de voorzijde van ons erf hebben wij een kleine boomgaard met een enorme jaarlijkse oogst. Omdat we lang niet alles kunnen opeten genieten de vogels mee. In de oogstmaanden zijn wij dan ook bijzonder populair bij vogels en insecten. Naast fruit levert de boomgaard ook veel honing voor bijen en hommels.
Tips:
- Kies voor oude fruitrassen, deze dreigen uit te sterven. Voor de biodiversiteit is behoud van de oude rassen belangrijk. Zie de website vergeten fruitrassen;
- Kies voor een hoogstamboomgaard. Als verblijf- en broedplaats heeft een hoogstamboomgaard veel meer betekenis dan de lage variant;
- Plant je boomgaard op een zonnige plek. Kies een onderlinge plantafstand van 6-10 meter afhankelijk van de soort.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
8. Bomen markeren de oprit
Op ons erf was er voldoende ruimte aan de voorkant. We plantten twee bomen ter markering van onze oprit. We kozen voor flinke essenbomen. Zij geven ons voorerf allure. In hete zomers zijn we blij dat onze essen enige verkoeling geven.
Tips:
- Denk aan bomen die schaduw geven aan de zuidzijde van uw woning of siertuin;
- Plant grote bomen als er ruimte genoeg is of leibomen als er beperkte ruimte is.
9. Bloemrijke grasberm
Waar ons erf grenst aan de weg genieten wij ieder voorjaar en zomer van een berm vol bloemen. We zien vlinders, libellen en bijen. En zo’n berm levert ook nog een bijdrage in het bestrijden van ziekten en plagen in bomen, struiken en landbouwgewassen.
Tips:
- Kies zadenmengsels met inheemse soorten voor bloemrijk grasland voor kleigrond;
- Beheer de bloemenweide extensief, maai max. 1-2 x per jaar en niet alles tegelijk;
- Verwijder het maaisel nadat het gedroogd is.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
10. Bijzondere boom in de voortuin
De trots in onze voortuin is een forse paardenkastanje. In het voorjaar gonst het van de hommels en bijen. Voor uilen is dit een van de favoriete bomen om in te verblijven.
Tips:
- Als er ruimte genoeg is plant dan een mooie en opvallende grote boom op het voorerf. Denk bijvoorbeeld aan de paardenkastanje, of aan een beuk of treurwilg.
Bomen en struiken
Bekijk het document (PDF) voor een overzicht van bomen en struiken die geschikt zijn voor verschillende bodemsoorten in de gemeente Hollands Kroon.
Oude fruitrassen
Deze vergeter fruitrassen dragen bij aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit. Ze zijn ook vaak beter bestand tegen ziekten, wat voordelen biedt voor een duurzame teelt.
Bessenkalender
Bessen geven het hele jaar door voeding aan vogels. Vraag de gratis kalender aan van de vogelbescherming en zie welke struiken wanneer bessen dragen.
Vogelvriendelijke beplanting
Op de website van de vogelbescherming vindt u een lijst met vogelvriendelijke beplanting.
Akkerkruiden
Bekijk de brochure van het Louis Bolk Instituut over het aanleggen en onderhoud van akkerranden
Van zo
Voorbeeld van een denkbeeldig erf vrijwel zonder beplanting.
Naar zo
Voorbeeld van erfinrichting die landschap en natuur versterkt.
1. Maak onderscheid tussen het voor- en achtererf
Kijk eerst naar het onderscheid tussen voor- en achtererf. Waar ligt het huis en waar de bedrijfsbebouwing of schuur?
Voorzijde
De voorzijde is de ‘nette’ kant. De nette kant is geschikt voor meer bijzondere enkele bomen en struiken met meer sierwaarde. Als er ruimte genoeg is, plant dan een mooie opvallende grote boom op uw voorerf. Denk aan de paardenkastanje, beuk of treurwilg.
Achterzijde
De achterzijde is de functionele kant. Hier is beplanting eenvoudiger, met grotere eenheden, gericht op beschutting en inpassing van de bebouwing in het landschap.
Om het erf beschut te maken tegen weersinvloeden en de gebouwen uit het zicht te brengen, is het aan te raden om een zijde met gemengde struiken in te planten. Van de vlierbessen die deze struiken opleveren, maak je heerlijke jam.
2. Ruimte voor bomen en struiken
Kijk waar ruimte is voor bomen. Bomen zijn het meest zichtbaar in het landschap; ze zijn het meest bepalend. Ook hebben ze veel positieve effecten op de waterhuishouding, de lucht, de bodem en de natuur. Ze beschermen tegen wind en geven schaduw.
Of het nu gaat om ruime erven of kleinere percelen, zorg altijd voor zoveel mogelijk groen om het erf te begrenzen en het landschap te versterken.
Anna Paulownapolder
In Anna Paulowna is vaak minder ruimte rond de bebouwing, met de bollenvelden dichtbij. Toch is het belangrijk om ook hier waar mogelijk groene randen aan te leggen aan de zij- en achterkant van het erf. Als er geen ruimte is voor grote bomen, kies dan voor lichtere beplanting zoals elzen. Een elzenhaag langs de perceelgrens is een goede optie. Plant ten minste één een boom in de voortuin en omring het erf met zoveel mogelijk groen, bijvoorbeeld met struiken of hagen.
Wieringermeer
In de Wieringermeer zijn de erven groot. Hier is ruimte voor robuuste randbeplanting die de zijkanten en achterzijde van het erf omringt. Denk aan een singel met bomen en struiken. Dit zorgt voor een natuurlijke uitstraling en beschermt het erf.
Niedorp
Plant bomen aaneengesloten tenminste aan één of twee zijden aan de rand van het erf. Kies in dit landschap voor afwisseling in de beplanting.
3. Extra groen op het erf
Ook op het erf zijn veel mogelijkheden om natuurwaarden te versterken. Denk aan de aanplant van een boomgaard, bloemrijke heesters en kruidachtige beplanting of aanleg van een poel. Kies soorten die veel vlinders of andere insecten aantrekken. En kies een aantal soorten bomen en struiken die goed zijn voor bestrijding van plagen.
Randen
Denk aan hekwerk of gevels die u laat begroeien. Bijvoorbeeld met klimop. Kijk of u in de voortuin ruimte heeft voor struiken of een rand waar eenjarige planten kunnen groeien.
Vegetatiedaken
Probeer ook het dak te benutten. Een vegetatiedak biedt mogelijkheden voor (vet)planten die zichzelf in stand kunnen houden. Vegetatiedaken bieden verkoeling, dempen geluid, zijn in staat CO2 op te nemen en zijn gunstig voor vogels, bijen en andere insecten.
4. Zorg voor natuurlijke overgangen
Omring het erf met watergangen en kijk of er ruimte is voor natuurvriendelijke oevers die geleidelijk oplopen. In de randbeplanting kunt u een mix van bomen, struiken en kruidachtige planten aanbrengen, zoals duizendblad, rolklaver, knoopkruid en vijfdelig kaasjeskruid.
Niedorp
Probeer zoveel mogelijk te variëren met de hoogte van de beplanting. Vermijd rechte lijnen. Dit past goed bij het karakter van het gebied.
5. Plaats kasten voor vogels en insecten
Uw erf kan onderdak bieden aan verschillende dieren. Door nestkasten op te hangen voor zangvogels of steenuilen draagt u bij aan meer vogels op uw erf.
Nestkasten
Heeft u een groot erf? Dan kunt u ook nestkasten plaatsen voor ransuilen, kerkuilen of een torenvalk. Ook kunt u een nestpaal voor ooievaars neerzetten. Zorg dat er in stallen en schuren openingen zijn voor zwaluwen en andere vogels. Vleermuizen geeft u een schuilplaats door een speciale vleermuiskast te plaatsen.
Ook voor insecten kunt u verschillende maatregelen nemen. Een bijenkast of een bijenhotel zijn daar voorbeelden van.
